Peki kızamık vakaları neden artıyor? Aşının olumsuz etkileri konusunda yanlış bilgilerin kaynağı ve yayılmasında sosyal medyanın rolü ne? Türkiye'de aşı reddi eğilimi ne durumda? Kahramanmaraş’ta Bugün Gazetesi olarak konuyu uzmanına sorduk. Dr. Gökhan Gökşen bir dönem kızamık hastalığının ülke gündeminden çıktığını hatırlatarak tekrar eden vakaların son yıllarda yaşanan sıkı göç dalgasından kaynaklandığını ifade etti.
Hızla yayılmaya devam ediyor
İlk önce Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın "Ülkemizde kızamık hastalığı tamamen kontrol altına alınmıştı. Ancak, son yıllarda birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de yurtdışından gelen vakalara bağlı olarak kızamık vakalarında bir artış olduğu gerçektir." Açıklaması ardından eski Kahramanmaraş milletvekili Prof. Dr. Sefer Aycan Kızamık çocukluk döneminin en ciddi hastalıklarındandır. Ölüme sebep olabilir, yada kalıcı beyin hasarına yol açabilir. Kızamık Hastalığına karşı çok büyük bir mücadele veriyoruz. Kızamık hastalığına yakalanmamak için çocuklarınıza mutlaka Kızamık Aşısı yaptırın.” Çağrısı. Şaşkına dönen vatandaş ne yapacağını bilmiyor.
Dünyada kızamık vakaları neden artıyor?
Dini nedenlerle veya aşının otizme yol açacağına dair yanlış bilgilere dayanarak çocuklarına aşı yaptırmayı reddedenlerin sayısı giderek artıyor.
Kızamık vakaları neden artıyor?
Bu sorun insanların aşı konusundaki davranışlarıyla ilgili. Kızamık aşısının çocuklarda otizme yol açtığına dair söylentilerin yanlış olduğu çoktan ortaya çıksa da bu yanlış inanç, aşılatma oranını etkilemeye devam ediyor. Kızamık hastalığının içerdiği risklerden habersiz ebeveynlerin çocuklarını aşılatmama eğilimi de bunda etkili oldu.
Kızamık aşısı olmamış insan sayısı belli bölgelerde yoğunlaşmış halde her yıl artarken büyük bir risk faktörü oluşturuyor. Kızamık, dünyanın birçok bölgesinde yılda 90 bin insanın ölümüne yol açan bir hastalık. Aşı oranının düşük olduğu bölgelere seyahat vb. yollarla kızamık virüsü ulaştığında, hastalık hızla yayılıyor.
Avrupa'da üç kat artış
Kızamık bulaşıcı bir hastalık ve akciğer ve beyin hasarı da dahil olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Ancak bu tehlikelere rağmen birçok ülkede kızamık aşısı oranları düşüş gösteriyor.
Avrupa'da 2018 yılında 82 bin 500'ü aşkın kızamık vakası görüldü. Bu sayı son 10 yılın en yüksek rakamı, 2017'deki vaka sayısının ise üç katı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), aşı karşıtı hareketin 2019 küresel sağlık riskleri arasında üst sıralarda yer aldığını açıkladı.
Kızamık aşısının otizme yol açtığı iddialarını ilk olarak doktor Andrew Wakefield ortaya atmış, İngiltere tabipler odası bu nedenle onu doktorluktan men etmişti.
'Kızamık aşısı-otizm bağlantısı'na dair söylentinin kaynağı ne?
Batılı ülkelerde kızamık aşısı oranlarının düşmesi esas olarak İngiliz cerrah Andrew Wakefield'ın açıklamalarına dayanıyor.
1997'de ünlü tıp dergisi Lancet'te yazdığı bir makalede Wakefield, kızamık-kızamıkçık-kabakulak (KKK) için yapılan karma aşının çocuklarda otizme yol açtığını iddia etmişti.
O tarihten beri yapılan birçok araştırmada aşı ile otizm arasında böyle bir bağlantı bulunamadı. Lancet dergisi bu araştırmayı yayından kaldırdı ve Wakefield İngiltere'de meslekten men edildi.
Ancak onun ileri sürdüğü iddialar nedeniyle KKK aşısı oranları İngiltere'de 1996'da yüzde 92'den 2002'de yüzde 84'e kadar düştü. O tarihten bu yana yüzde 91'e tırmandıysa da bu oran hala DSÖ'nün önerdiği yüzde 95'in altında.
Türkiye'de durum ne?
DSÖ verilerine göre, 2018'in ilk dokuz ayında kızamık teşhisi konan hasta sayısı 510'a ulaşmıştı.
Bu rakam 2017'de 69 olan vaka sayısına kıyasla büyük bir artışı ifade ediyor. 2016'daki kızamık vakası sayısı ise sadece 9'du.
Türkiye'de son dönemde henüz kızamık nedeniyle ölüm kaydı bulunmasa da çocuklarına aşı yaptırmayı reddedenlerin sayısı giderek artıyor.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 2015'te yüzde 97, 2016'da yüzde 98 olan aşılama oranı 2017'de yüzde 96'ya düştü.
2011 yılında 183 kişiyle başlayan aşı karşıtlığının 2013'te 980'i buldu, 2017'de ise 23 bin 600 ailenin çocuklarına aşı yapılmasını reddettiğini belirtiliyor.
HABER:MELİHA KÜÇÜKÖNDER
