Tarihisüreç içerisinde 1 Mayıs’ın ortaya çıkışında şüphesiz sanayi inkılâbı roloynar.1800’lü yıllarda Sanayi Devrimi ile birçok işçi için çalışma koşullarıdayanılmaz bir hal almıştır. İlk dönemlerde 14-16 saat arasındaki çalışma saati12 saate düşürmek için mücadele başladı.
İlkkez 21 Nisan 1856 yılında Avustralya’nın başkenti Melbourne şehrinde taş veinşaat işçileri Melbourne Üniversitesinden Parlamento evine kadar yürüyüşdüzenlediler. Günde 8 saat iş günü yasasını kabul ettirdi.
İşçihareketleri ABD’ye de sıçradı. 1860 yılında Amerika Sınaî üretiminde 4. Sıradaidi. 1890’lı yıllarda 1. Sıraya yükseldi. Bu sanayileşme işçi sınıfının hızlaartmasına yol açmıştı. 20 Ağustos 1866 yılında Baltimore’da Ulusal ÇalışmaBirliği kongresinde Amerikalı işçiler 8 saatlik çalışma yasasının kabulettirilmesinin bir zorunluluk olduğu kararını alırlar. Aynı yıl Cenevre’detoplanan 1. Enternasyonal’de de aynı karar benimsenir.
1877yılında Amerika tarihinde görülen en büyük grev patlak verir. Baltimore ve Ohioeyaletlerinde demir yolu şirketi krizi bahane ederek işçi maaşlarını %10düşürmüştür. Bunun üzerine birçok eyalette eylemler yaşanır. Onlarca kişiyaralanır ve ölür. 10 maden işçisi gizli bir örgüte üye oldukları bahanesiuydurularak idam edilir. Bu grevin bastırılması tam sendikalaşamamış işçilerinmorallerini bozar.
ABD’de1 Mayıs 1886 yılında grev kararı alınır. Temel slogan: sekiz saat çalışma,sekiz saat dinlenme, sekiz saat canımız ne isterse! 1 Mayıs sabahı birçokkentte bütün baskılara rağmen işçiler sokağa çıktılar. Ülke genelinde yaklaşık350 bin kişi eylemlere katıldı. Özellikle Chicago’da bir ayaklanmabekleniyordu. Polis, Asker ve paramiliter gruplar tüm kenti sardı. Bütünkışkırtmalara rağmen kayda değer bir olay yaşanmadı. 3 Mayıs günü McCormicHarvester fabrikasındaki 1400 işçi grev kırıcıların üzerine yürüdü. Çıkanolaylarda 6 işçi öldü ve onlarcası da yaralandı.
Türkiye’de1 Mayıs’ın kısa geçmişi
Türkiye’de1 Mayıs kutlamaları Osmanlı dönemine kadar uzanır. Selanik’te 1911 yılındaburada çalışan tütün, pamuk ve liman işçileri örgütlenerek kutlamagerçekleştirirler. İstanbul’da ilk defa 1912 yılında kutlanır. 1923 yılında 1Mayıs günü remi olarak “İşçi Bayramı” olarak kabul edilir. 1 yıl sonra hükümetkitlesel kutlamaları yasaklar. 1925 yılında Takriri Sükûn yasası ile kutlamalaryasaklanır. 1935 yılında 1 Mayıs “Bahar ve Çiçek Bayramı” olarak tatil günüilan edilir.
1977yılında yaklaşık 500 000 kişilik bir topluluk tarafından Taksim Meydanındakutlama yapılır. Fakat göstericilerin üzerine nereden geldiği belirsiz ateşaçıldı. Yaralanma ve izdiham sonucu 34 kişi feci şekilde can verdi. TariheKanlı 1 Mayıs olarak geçti.
1981yılında Milli Güvenlik Konseyi 1 Mayıs’ı resmi tatil günü olmaktan çıkardı.2008 yılında 1 Mayıs’ı “Emek ve Dayanışma Günü” olarak kutlaması kabul edildi.Nisan 2009 yılında TBMM’ye verilen önerge ile 1 Mayıs tekrar resmi tatil olarakilan edildi.
Heryıl 1 mayıs kutlamalarının yıl dönümünde bazı marjinal gruplar bu günü fırsatbilerek provokatif eylemler gerçekleştirmek için fırsat kollarlar. Bu türeylemlere alet olmadan tüm emekçilerin kutlama yapmaları kadar doğal bir şeyyoktur. Ama temennim kendi özel günlerinde memurların değil işçilerin tatil vekutlama yapmalarıdır. Bugün de anladığım kadarıyla emekçiler çalışmaya devamedecek.